![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/DSC_0269-1112-668x334.jpg)
Dziś mija 5 lat od zakończenia trwającego blisko 45 lat okresu służby pojazdów serii EN94 na sieci Warszawskiej Kolei Dojazdowej. W swój ostatni kurs pojazdy o numerach 17 i 34 wyruszyły 27 maja 2016 roku o godzinie 19:05 ze stacji Warszawa Śródmieście WKD jako pociąg osobowy A1 „149” do Grodziska Mazowieckiego Radońskiej, gdzie skończyły bieg o godzinie 20:04. W artykule poniżej przedstawiamy historię eksploatacji tych pojazdów.
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/DSC_0269-1112-1-1024x683.jpg)
Kłopotliwy prototyp
W połowie lat 60 XX w. WKD podjęła decyzję o zakupie nowego taboru, gdyż wagony angielskie serii EN80 i doczepne EN80d były już przestarzałe i bardziej przypominały klasyczne tramwaje (co było i zaletą szczególnie na tzw. odcinkach miejskich w Grodzisku, Milanówku i Warszawie). Projekt opracowało Centrum Naukowo-Techniczne Kolejnictwa (ob. Instytut Kolejnictwa) i na przełomie i pod koniec 1968 r. zakłady PaFaWag we Wrocławiu wyprodukowały pierwszy pojazd oznaczony fabrycznie 101N-01. W grudniu tego samego roku, pojazd został uroczyście powitany na terenie lokomotywowni WKD w Grodzisku i zaczął pierwsze jazdy z pasażerami. Był jednak bardzo awaryjny i często nowatorskie rozwiązania okazały się chybione w związku z czym seryjne pojazdy znacznie różniły się od pierwowzoru (z czasem także EN94-01 został upodobniony do reszty EN94). Kolejne jednostki oznaczono fabrycznie serią 101Na (co podkreślało, że ten EZT ma także cechy wspólne z tramwajami). W 1971 r. zbudowano pojazd EN94-02 który następnie zaprezentowano na wystawie w ramach Międzynarodowych Targów Poznańskich. Kolejnych 38 jednostek dostarczono w ciągu 1972 r. Pozwoliło to na całkowite wycofanie do 1976 r. wagonów silnikowych EN80 i doczepnych EN80d.
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/01-19xx-Podkowa-Lesna-KMEKD-nn-EN94-1024x683.jpg)
Trudne początki
Pojazdy EN94 sprawiały na początku eksploatacji problemy (czyli jak większość nowo budowanych pojazdów) jednak po minięciu tzw. okresu wieku dziecięcego pojazdy do końca eksploatacji były uważane za jedne z najmniej awaryjnych pojazdów w Polsce. Jednym z początkowych problemów były częste wykolejenia na odcinku miejskim w Warszawie (szczególnie na łuku w okolicach ul. Szczęśliwickiej). Przyczyniło się to do likwidacji dotychczasowej linii do ul. Szczęśliwickiej i zbudowanie obecnej nitki obok linii średnicowej do stacji Warszawa Śródmieście WKD.
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/25-1991-04-28-Podkowa-Lesna-Glowna-M-Zaborski-KMEKD-EN94EN94-23-1024x683.jpg)
Pierwsze kasacje pojazdów serii EN94
W 1977 r. w pożarze mocno ucierpiały człony b jednostki EN94-05 i człon a EN94-32. Ocalałe wagony połączono w jeden pojazd później znany jako EN94-32. Kolejne zdarzenie, po którym skasowano kolejny pojazd to rok 1986 r. i zespół EN94-02 który brał udział w zderzeniu z samochodem ciężarowym w okolicach obecnego przystanku osobowego Grodzisk Mazowiecki Jordanowice. Rok później pocięto po pożarze EN94-07, a w 1989 r. po wypadku na stacji Warszawa Śródmieście WKD (zderzenie z kozłem oporowym) do lamusa odesłano EN94-01. W 1991 r. na stacji Podkowa Leśna Główna podczas postoju w torach postojowych doszło do podpalenia jednostki EN94-36.
Wytężona eksploatacja i pierwsze naprawy główne
W związku z intensywną eksploatacją, już w drugiej połowie lat 80 pojawił się problem przeprowadzenia pojazdom napraw głównych. Pierwszy taki zabieg, warsztaty WKD w Grodzisku próbowały przeprowadzić samodzielnie na jednostce EN94-22, jednak zakres prac przewyższył ówczesne możliwości warsztatu i pociągi zostały skierowane do napraw w Zakładach Naprawczych Taboru Kolejowego w Bydgoszczy (obecnie PESA Bydgoszcz). Naprawy te zrealizowano w latach 1991-1994 na wszystkich istniejących ówcześnie 35 zespołach serii. W ramach NG, jednostki zyskały nowe drzwi odskokowo-przesuwne, nowy schemat malowania (kremowo-czerwone z żółtym czołem) oraz straciły listwy ozdobne. Poza schematem malowania pojazdy upodobniły się do wyglądu znanego z ostatnich lat eksploatacji.
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/25-1999-06-12-Grodzisk-Maz-Radonska-M-Zaborski-KMEKD-EN94EN94-26-i-EN94-06-1024x683.jpg)
Eksploatacja EN94 w latach 1995-2012
XXI wiek przyniósł kolejne zmiany w wyglądzie pojazdów. W związku ze zmianami właścicielskimi i rebrandingiem spółki, od końca 2001 r. zastosowano nowy schemat malowania (czerwono-niebieskie) w którym jednostki jeździły już do końca eksploatacji. Początkowo schemat ten uzupełniono o żółty kolor czoła który zniesiono już w 2002 r. w związku ze zmianą przepisów w 2002 r.
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/17-2002-01-xx-Kazimierowka-R-Jaryczewski-KMEKD-EN94EN94-13-1024x682.jpg)
Z czasem jednostki uzyskały ponadto nowe, odchylane i przyciemniane okna zaś wybrane jednostki otrzymały monitoring wizyjny wnętrza oraz połówkowe odbieraki prądu. Nowy schemat uzyskało 31 pojazdów zaś jednostki o numerach 11, 12, 20 i 29 w związku z zakupem w PESIE Bydgoszcz pojazdu EN95-01 odstawiono nie nanosząc nowego schematu malowania. EN94-11 i 12 pocięto jeszcze w 2004 r. zaś EN94-20 i 29 oczekiwały na kasację do kwietnia 2009 r. służąc jako magazyn części zamiennych. W tym samym roku, poważnemu wypadkowi uległa jednostka EN94-40 po zderzeniu z samochodem ciężarowym na przystanku Grodzisk Mazowiecki Jordanowice. Podjęto wówczas decyzje o odbudowie składu. Ten sam los nie spotkał jednak EN94-38, która w czerwcu 2010 r. w wypadku z koparką na przystanku Warszawa Raków została także poważnie uszkodzona. Zakres zniszczeń i nadejście nowego taboru skłoniły WKD do skreślenia pojazdu z ilostanu i jednostkę zezłomowano na przełomie marca i kwietnia 2012 r. Rok 2012 r. w związku z dostawami nowych EN97 z bydgoskiej PESY, przyniósł także pierwsze planowo odstawiane jednostki EN94 do kasacji w związku z osiągnięciem limitu naprawczego kwalifikującego jednostki do drugiej naprawy głównej. Były to EN94 o numerach 06, 14, 19, 21, 22, 24, 30 i 31.
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/EN94-14-001-27-1024x660.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/EN94-29-001-20-1024x682.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/EN94-40-002-31-1024x682.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/EN94-38-003-1024x684.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/EN94-21-009-1-1024x709.jpg)
Co dalej?
W 2012 r. ogłoszono dwa przetargi na złomowanie jednostek EN94. Pierwszy obejmował pojazdy o numerach 14, 21 i 22. Pojazdy te pocięto na tyłach lokomotywowni WKD w lipcu i sierpniu 2012 r. We wrześniu z kolei w ramach kolejnego przetargu pocięto pojazdy EN94-24 i 31. Planowano nie przeprowadzać już napraw rewizyjnych jednostkom w związku z wymianą taboru na nowe zespoły serii EN97 oraz w związku ze zmianą napięcia w sieci trakcyjnej z 600 V na 3000 V. Jednak problemy z nowymi składami EN97 oraz w związku z tym opóźnianiem procesu zmiany napięcia spowodowały iż wznowiono proces przeprowadzania napraw rewizyjnych jednostkom serii EN94 oraz wstrzymanie procesu kasacyjnego jednostkom z numerami 06, 19 i 30 które ponownie zakwalifikowano do napraw rewizyjnych, których ostatecznie jednak nie przeprowadzono w związku z poprawą dostępności jednostek serii EN97.
W 2013 r. odstawiano jedynie składy, którym wypadała naprawa główna bądź występowała nieopłacalność przeprowadzenia naprawy rewizyjnej. EZT-y te nie były kasowane, a jedynie służyły jako magazyn części zamiennych. W kolejnym roku również odstawiano wyłącznie jednostki którym wypadała druga naprawa główna. Jednak w związku z poprawą dostępności jednostek serii EN97, powrócono do kasacji odstawionych jednostek serii EN94, Ogłoszono przetarg na kasację odstawionych jeszcze w 2012 r. EZT-ów o numerach 19 i 30. W tym samym roku pojazd EN94-09 został sprzedany Ośrodkowi Szkoleniowemu Państwowej Straży Pożarnej w Pionkach do celów szkoleniowych i w sierpniu 2014 r. przewieziony w okolicę stacji Pruszków PKP gdzie został załadowany na lawetę (każdy człon był transportowany oddzielnie) i przetransportowany do Pionek. Rok 2014 r. przyniósł także zmianę zakresu naprawy rewizyjnej. Pojazdy te w związku z rychłym wycofaniem postanowiono nie malować, a sprawdzano jedynie sprawność podzespołów i wózków. Ostatnią jednostką której przeprowadzono naprawę rewizyjną w pełnym zakresie była EN94-23. Naprawa została ukończona 31 lipca 2014 r. W wakacje 2014 r. odstawiono EZT EN94-10, 27, 28, 37 zaś w listopadzie 2014 r. zakończono eksploatację najstarszej zachowanej jednostki EN94-03. Na przełomie 2014 i 2015 r. do napraw rewizyjnych bez malowania (głownie chodziło o przedłużenie możliwości eksploatacji) zostały skierowane jednostki EN94-25 i 40. Rok 2015 przyniósł odstawienia kolejnych jednostek: EN94-04, 16, 32 i 33. W kwietniu b.r. pocięto odstawione rok wcześniej EN94-27 i 28 zaś w wakacje tego roku zezłomowano pojazdy o numerach 06, 10 i 13. W lipcu i sierpniu 2015 r. całkowicie odstawiono do zapasu wszystkie jednostki EN94 w związku z pracami remontowymi na odcinku Komorów – Warszawa Śródmieście WKD i zmniejszonym planem eksploatowanych jednostek. W wakacje tego samego roku do kasacji skierowano pojazd EN94-15 zaś jeżdżący w parze z tą jednostką skład EN94 o numerze 26 został skierowany do naprawy rewizyjnej.
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/EN94-24-012-1024x684.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/EN94-30-019-EL-1604-i-EN94-1617-1024x683.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/EN94-32-015-1024x684.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/EN94-09-033-1024x684.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/DSC09999-1275-1024x670.jpg)
Kiedy odejść przyjdzie czas
W wakacje 2015 r. do naprawy rewizyjnej (w niepełnym wymiarze) skierowano pojazd EN94-17, zaś pod koniec września EN94-34. Dzięki temu do końca ich eksploatacji umożliwiło to obsługę trzech par przez tą serię. W drugiej połowie 2015 r. ponownie wstrzymano proces likwidacji tych jednostek który tym razem był spowodowany niską wartością złomu. Kolejne jednostki odstawiono już w 2016 r. Były to EN94-08 i 39. Tym samym do końca eksploatacji czyli do dnia 27 maja 2016 r. pozostały EZT (podano w parach): 17+34, 23+26, 25+40. Ponadto w rezerwie pozostawała jednostka EN94-35 która to od połowy kwietnia tego roku nie miała drugiej jednostki do pary w związku z odstawieniem i wycofaniem z eksploatacji jednostki EN94-08 z którą jeździła w parze. Ostatecznym kresem eksploatacji jednostek serii EN94 było przyjście pierwszych jednostek serii EN100 z nowosądeckiego NEWAG-u które dostosowane były wyłącznie do napięcia 3000 V na które przejście od kilku lat w związku z dalszą eksploatacją jednostek serii EN94 nie było możliwe. Po przetransportowaniu pierwszych EN100 do Grodziska, WKD mając ograniczone miejsce na terenie lokomotywowni zmuszone było zdjąć z torów pudła odstawionych jednostek o numerach 08, 16, 32, 33, 37, 39. W sobotę 21 maja rozpoczęto uroczyste obchody pożegnania EN94. W trakcie tego dnia uruchomiono dwa obiegi na EN94, by zainteresowane osoby mogły się nimi przejechać bądź uwiecznić na zdjęciach. W związku z tym na parach jednostek o numerach 17+34 i 25+40 pojawiły się pamiątkowe napisy o treści: „Dziękujemy za 44 lata wspólnych podróży pociągami serii EN94”
Piątek 27 maja był ostatnim dniem w którym eksploatowano jednostki serii EN94. Tego dnia również zorganizowano specjalne 2 obiegi do obsługi jednostkami serii EN94 (ponownie jeździły duety jednostek 17+34 i 25+40 z okolicznościowymi napisami) zaś jednostki EN94-23+26 skierowano do Komorowa gdzie służyły jako rezerwa. Ostatnim składem który obsłużyły EN94 to kurs A1 „149” w relacji Warszawa Śródmieście WKD (19:05)-Grodzisk Mazowiecki Radońska (20:04). Pociąg ten był obsługiwany zespołami o numerach 17 i 34.
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/EN94-35-060-1024x753.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/DSC07747-1024x683.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/DSC_0804-1-1024x682.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/DSC07988-1024x711.jpg)
Po wycofaniu z eksploatacji
Na cele muzealne, zaraz po wycofaniu z eksploatacji, zachowano jednostkę EN94-40 którą to od lipca do września 2016 r. poddano pracom renowacyjnym o zakresie naprawy rewizyjnej. Oprócz tego do zachowania przeznaczono jednostki z numerami: 17, 23, 25, 26, 34 i 35. Dotychczas nowego właściciela znalazł tylko pojazd EN94-26 który w sierpniu 2016 r. przetransportowano do Skierniewic gdzie przy ul. Zwierzynieckiej tworzy się restauracja „Stacja Zwierzyniecka”. Pojazd tam pomalowano w nowy schemat malowania i rozpoczęto przygotowania wnętrza pojazdu do pełnienia roli kawiarni. W 2017 r. ponownie rozpoczęto kasację jednostek serii EN94. W tym samym roku pocięto pojazdy z numerami 03, 04, 15 i 18, a rok później EN94-08, 33 i 39. W 2019 r. pocięto ostatnie jednostki przeznaczone do likwidacji – EN94-16, 32 i 37. Dzięki staraniom Stowarzyszenia Klubu Miłośników EKD-WKD zachowano czoło EN94-16b które zostanie ucharakteryzowane na początek eksploatacji jednostek serii EN94 oraz planowane jest wyremontowanie drugiej z zachowanych jednostek z jednoczesnym przemalowaniem w schemat malowania z lat 90 (po naprawie głównej w ZNTK Bydgoszcz).
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/DSC09999-1524-1024x709.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/DSC09999-1532-1024x652.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/DSC08978-1024x688.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/P1070126-1024x684.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/IMG_9500-1024x683.jpg)
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/IMG_0542-1024x684.jpg)
W związku z 5 rocznicą wycofania jednostek serii EN94, Stowarzyszenie Klub Miłośników EKD/WKD we współpracy z Warszawską Koleją Dojazdową, przygotowuje film o jednostkach EN94 który niebawem będzie dostępnych w mediach społecznościowych.
![](https://news.forumkolejowe.pl/wp-content/uploads/2021/05/EN94_koncowa-1024x577.jpg)
Współpraca: Kamil Sikora.
Najnowsze komentarze